Op de terugweg

Vandaag is de laatste dag in Ierland en we beginnen er vroeg aan. We merken alleen dat er water over de vloer loopt na het douchen, dus even foto maken en melden bij de receptie voor we gaan eten. Daarna lopen we door naar het restaurant. We zijn vandaag eens de eerste mensen die gaan ontbijten. We krijgen een menu en daar mogen we wat van kiezen om te eten. Er is geen buffet, dus we kiezen wat van de kaart. Kurt gaat voor eggs Benedict en ik ga voor een kom havermout en wentelteefjes en op dit moment gaat het licht uit bij de jongen die onze bestelling opneemt. Hij loopt naar de keuken om de bestelling door te geven en we horen hem de fout al ingaan. Hij komt terug om mijn bestelling nog een keer te vragen. Dus ik herhaal porridge and French toast. Ok, dat moet lukken.. Even later staat ons ontbijt dampend voor ons. Kurt heeft een lekker hapje en mijn kom havermout is heerlijk romig met aardbeien en banaan. Even later horen we de kok nog eens vragen aan de jongen of hij nou ondertussen zeker weet wat de bestelling was en de jongen weet het niet meer, dus hij komt weer terug om het te vragen. Hij heeft duidelijk zijn dag niet en de kok laat het hem weten ook. Als mijn havermout op is, komt er een bord met 2 dikke wentelteefjes met karamelsaus en kleine stukjes gebakken appel erbij. Ze zijn heerlijk, maar het is maar goed dat ik het bordje kan delen met Kurt want ik krijg 1 wentelteefje maar amper op. Ik ben blij met mijn kom havermout want de wentelteefjes zijn zo zwaar en zoet dat ik er sowieso moeite mee had gehad.

Na het ontbijt gaan we terug naar de kamer en pakken we alles bij elkaar en brengen daarna de sleutel terug naar de receptie en pakken daarna alles in de auto en vertrekken. Het is lekker vroeg en dus maar 10 minuten rijden naar Newgrange. We hebben zelfs de verkeerslichten voor de brug mee, dus het is nog korter rijden. Onderweg zien we Newgrange al liggen vanaf de weg.. Super tof! We rijden langs de rivier de Boyne naar het bezoekerscentrum en komen daar ruim voor tijd aan. We hebben de eerste tour van 9 uur geboekt het bezoekerscentrum gaat pas om 9 uur open. Terwijl we onze jassen en tassen uit de auto pakken en mijn dopper even bijvullen (had hem in de auto laten staan gisteravond) gaat er een roodborstje in de auto zitten aan de passagierszijde. Het beestje pikt eens links en rechts of er wat te eten is en kijkt ons zelfs aan of we hem niet wat willen voeren. Het beestje is totaal niet bang voor mensen en hipt ook niet weg, maar blijft lekker zitten. Dus maar een paar foto's en dan moet de deur toch echt dicht en gaat het roodborstje naast de auto zitten bedelen.

Op ons gemak wandelen we vervolgens naar het bezoekerscentrum. Onderweg zijn er informatieborden en een uitzichtpunt vanaf waar we Newgrange en Knowth kunnen zien liggen. Er hangen ook meerdere mededelingen dat alle tours uitverkocht zijn. Wij hebben meteen op de dag dat de tickets beschikbaar kwamen geboekt. We wilden dit niet missen. Terwijl we staan te wachten tot de boel opengaat, zal ik hier even kort toelichten wat we eigenlijk gaan bekijken. We hebben nog een minuut of 10. Ik zal proberen je niet zoveel leeswerk te geven, maar een korte toelichting is misschien wel leuk terwijl je de rest van het verslag leest.

Vandaag bezoeken we als afsluiting de bekendste prehistorische monumenten van Ierland; Brú na Bóinne. Het complex staat op de culturele erfgoedlijst van Unesco. Het complex beslaat 3 verschillende archeologische vindplaatsen; Dowth, Knowth en Newgrange. Op de locaties is een groot ganggraf te zien en meerdere kleinere graven, steencirkels en ruïnes van eerdere en latere bebouwing. De hele site is ongeveer 5200 jaar, maar er zijn al bewijzen van menselijke bewoning van veel eerder, dit maakt de site en bouwwerken ouder dan de piramides in Egypte. Er zijn diverse stenen gevonden in de graven die gerecycled zijn uit oudere bouwwerken. Door de vondsten van gecompliceerde petrogliefen, menselijke overblijfselen en graven die 5000 jaar later nog steeds in tact zijn, is deze site een van de belangrijkste neolithische complexen op dit moment bekend in Europa. Ok, ik kan nog een heel eind doorgaan over de site, maar je hebt een idee. Ik ben dol op het bezoeken van dingen uit de steentijd, dus dit mocht niet ontbreken op de lijst.

Ondertussen mogen we naar binnen. We moeten onze reservering laten zien en onze naam noemen. Vervolgens worden we naar een balie gewezen waar we onze kaartjes ophalen en een polsbandje waarmee we op de tour mee mogen die naar de monumenten gaat. Het is alleen niet helemaal duidelijk waar we nou precies naar toe gaan want een van de tours is gecanceld en dat lijkt nou net de tocht die ik graag wilde doen. We besluiten maar dat we het wel gaan meemaken wat we gaan zien. We krijgen een paars polsbandje en hebben de bustour van 9:45. We moeten daar om 9:35 zijn en nog wat andere mededelingen. Er moet wel veel en ze zijn nogal van het op tijd zijn. Op zich niets mis mee, maar het was wel een hele trits aan tijden achter elkaar. Wij besluiten dan maar dat we zeker op tijd bij de bushalte zijn. Je moet er sowieso nog 200 meter voor lopen vanaf het bezoekerscentrum. We plakken de polsbandjes om en gaan aan het museum beginnen wat in het bezoekerscentrum gehuisvest is.

Het museum is enorm divers vormgegeven. Er zijn uitgebreide informatiepanelen, interactieve spelletjes om te spelen en een digitaal bos, inclusief dieren waardoor je naar de film loopt over diverse archeologische vindplaatsen in deze regio. We lezen en bekijken alles en spelen een spelletje waarin we neolithische bewoners van de site zijn en eten moeten verzamelen. Het is een tof spelletje op een soort magische tafel waar je met je hand moet bewegen om dingen te activeren. Aan de andere kant staan 2 kiddo's, maar lekker belangrijk, volwassenen vinden dit ook leuk! Aan het einde van de tentoonstelling is de grafkamer van Newgrange nagebouwd. Je loopt door een gang het nagebouwde monument in en kunt daar een beetje het gevoel krijgen hoe het is om in het monument te staan. Voor de mensen die op de bonnefooi langskomen en niet naar de monumenten kunnen, is de expositie en deze nagebouwde tombe ook erg leuk. The next best thing zeg maar.

Voordat we naar de bus gaan, gaan we nog even naar het toilet want je weet maar nooit. Daarna lopen we naar de bus via een leuk pad met uitzicht over de natuur rond de Boyne. We komen bij de bushalte aan en moeten daar natuurlijk wachten want we zijn veel te vroeg. Daarna worden de mensen opgesplitst op basis van de kleur van het polsbandje. Wij komen in een groep met 15 mensen terecht, lekker rustig dus. De andere groepen zijn een stuk groter. Als ons busje vervolgens niet de afslag neemt naar Newgrange, maar de andere kant oprijdt, weten we dat we toch op de goede tour zitten en dat we zowel Newgrange als Knowth gaan bezoeken.. Woehoe!!

Onze eerste kennismaking is dus met Knowth. Deze graftombe kunnen we niet in, maar de site is wel behoorlijk indrukwekkend. We worden opgewacht door onze gids en dan wandelen we tussen de monumenten door. In het midden ligt Knowth en daaromheen liggen 17 satellietgraven al dan niet gerestaureerd. Knowth is ongeveer 12 meter hoog en heeft een doorsnede van ongeveer 67 meter. In de heuvel zijn 2 grafgangen die elkaar op 5 meter naderen, maar niet verbonden zijn. Rondom de grafheuvel liggen diverse rijk gedecoreerde stenen. Er zijn zoveel megalithische decoraties dat de site van Knowth meer dan een derde van alle megalithische kunst van West Europa bevat. De site stamt uit het Neolithicum en er werd aan gebouwd tot in de IJzertijd.

De gids vertelt ons over de geschiedenis verteld voor zover die bekend is. Van veel dingen uit de steentijd weet men niet wat het was. Simpelweg omdat we de tekens op de stenen vaak niet kunnen ontcijferen. Soms hebben we een idee door wat er gevonden is en de vormgeving, maar meestal houdt men het op dat er "rituelen" plaatsvonden. Rituelen kunnen alles inhouden van bewoning tot iets religieus. In dit geval weet men in ieder geval dat het graven waren en dat de grootste tombe voor koningen (of hoe de mensen die regeerden genoemd werden) was. Er omheen liggen de hogere edelen en veel verder weg zijn resten van andere mensen gevonden. Rond de graven zijn diverse offerputten gevonden waar resten van verbrande dieren gevonden zijn. Deze offerputten hebben een soort altaar ernaast staan dat gericht is op de ingang van de hoofd tombe.

In de tombe bevinden zich aan het einde van de gang een soort grafkamers. De doden werden buiten de tombe gecremeerd en vervolgens werden hun overblijfselen in grote stenen schalen bijgezet. De schalen zijn uit steen gehouwen en enorm. We worden vervolgens nog gewezen op een steen waarop een kalender staat met dagen en manen en een soort golfbeweging. Deze kalender geeft precies een jaar aan zoals we dat nu ook nog kennen en dat is dus ruim 5000 jaar geleden ofzo in een steen gekerfd. Ik zou graag weten hoe deze mensen al deze dingen wisten. Ze waren enorm goed in de astronomie en tijd en jaargetijden. Ze wisten precies hoe je een gebouw zo kon bouwen dat tijdens een bepaalde zonnewende de zon op precies die lijn naar binnen scheen en ze wisten dus wanneer die zonnewende was en alles wat erbij hoorde. Het is zonde dat we niet meer kunnen ontcijferen uit de dingen die ze achtergelaten hebben. Ik vergeet haast dat er ook een zonnewijzer was die netjes de uren aangaf. Het was een behoorlijk geavanceerd volk.

DNA onderzoek naar de menselijke resten wees uit dat de mensen die hier woonden uit Anatolie gekomen waren. Ze waren via Italië, Frankrijk naar Bretagne en vervolgens naar Ierland getrokken. Alles wijst erop dat de samenleving hoog geavanceerd was. Er waren verschillende beroepen en er was tijd voor kunst. Er was voldoende te eten en ook divers. Het is vreemd dat dit soort groepen ineens van de aardbodem verdwenen lijken te zijn.

Na de rondleiding hebben we nog tijd om zelf rond te lopen en we beklimmen Knowth. Hier hebben ze een speciale trap voor aangelegd en bovenop is een wandelpad aangelegd zodat je de grafheuvel niet beschadigd. Het uitzicht is super en we zien vanaf hier Newgrange en Hill of Tara liggen. Daarna doen we op ons gemak nog een rondje over het terrein en zitten op onze hurken alle grafkamers te bekijken en bestuderen de verschillende prachtig bewerkte stenen. Echt cool om hier te zijn!

We krijgen nog een film te zien over Knowth waar nog eens herhaald wordt wat de gids ons al verteld heeft. Verder krijgen we te zien wat er zich in de grafheuvel bevindt want we mogen hier niet naar binnen helaas. Daarna is het terug in de bus en off to Newgrange!

Het is ondertussen een beetje wisselvallig weer geworden. Het ene moment schijnt de zon en het andere moment druppelt het een beetje en weer een minuut later doet het beide. Ach ja, we overleven het wel.

Bij Newgrange hebben we wat korter de tijd, maar hier is ook minder te doen. Hier ligt eigenlijk alleen de graftombe en die gaan we van binnen bekijken. We worden weer opgewacht door een gids en lopen dan naar de grafheuvel. Hier is de grafheuvel andere vormgegeven. Bij Knowth liggen er witte kwartsstenen en keien voor de ingangen op de grond, hier zijn ze verwerkt in de muur. Het verschil komt door de 2 verschillende archeologenteams die hier bezig zijn geweest. Het ene team was team op de grond: Knowth en het andere team was verwerkt in de muur: Newgrange. We krijgen uitgelegd dat ze verschillende keren muren hebben gebouwd met de stenen en deze om hebben laten vallen tot ze precies de patronen kregen zoals ze tijdens opgravingen gevonden zijn en zo zijn de muren nu opgebouwd. Het resultaat is een grafheuvel met een mooi groen grasdak en een helderwitte rechte muur met zwarte stippen van keien. De grafheuvel is 12 meter hoog en, op het breedste punt, bijna 85 meter in doorsnede. Het doet erg indrukwekkend aan!

Na de uitleg mogen we de graftombe in. Ik weet niet helemaal of me dit gaat lukken, ik heb een klein beetje last van claustrofobie. Tegelijkertijd wil ik echt dolgraag een graftombe bezoeken die daar al ruim 5000 jaar staat en waar alles bijna precies zo is als toen het gebouwd werd. Dus ik sluit achteraan in de rij en laat de rest allemaal even voorgaan. Bij de eerste keer dat ik naar binnen probeer te gaan, vind ik het toch een beetje te eng, dus weer naar buiten. Maar ik moet en ik zal, dus kiezen op elkaar en gaan. Het is wel even wurmen op sommige plekken want 34 cm is niet bepaald erg breed om door te komen, maar ik bereik ook de grafkamer en kan meegenieten van de uitleg daar over de zon die naar binnen schijnt en kan de 3 grafnissen zelf bekijken. Het is echt wonderbaarlijk dat de graftombe nog altijd waterdicht en onbeschadigd is na al die duizenden jaren.

Nadat we binnen zijn geweest, mogen we nog een rondje lopen, maar hier is niet zo veel te zien. We banjeren rond de grafheuvel en kijken uit over het landschap en dan weer terug naar de bus. Het miezert ondertussen ook wel. Dowth is niet te bezoeken, dus we zijn iets voor 12 weer terug bij het bezoekerscentrum en ik neem nog een kijkje in de winkel daar en neem wat souvenirs voor mezelf mee. Twee kettinkjes en een paar oorbellen met Connemara marmer en Keltische decoratie. Daarna is het de auto in en op weg naar Dublin om de veerboot naar Holyhead op te gaan.

Er zijn 3 opties om naar Dublin te komen, maar wij kiezen voor de tolweg. Dat scheelt bijna een uur met de andere opties. Op die manier rijden we lekker vlot naar Dublin over de M1. De tol valt prima mee. Voor de snelweg betalen we 2 euro en voor de 5 kilometer lange port tunnel om naar de haven van Dublin te komen, betalen we 3 euro.

Vlak voor de terminal missen we even met doorrijden en Kurt slaat een afslag in die waarschijnlijk voor vrachtverkeer is. Nu kunnen we eigenlijk niet draaien anders dan weer helemaal terugrijden. Kurt draait echter om en wacht tot er niets aankomt en doet alsof zijn neus bloedt en rijdt terug langs de afslag en neemt alsnog de juiste baan voor de Stena terminal. Even voor 1 staan we in de rij voor de incheck en niet veel later staan we voorgesorteerd om de boot op te rijden. Terwijl we staan te wachten, doet de douane een rondje met een snuffelhond. We zien een auto uitgepakt worden en de inzittenden netjes op een rijtje ernaast staan. Blijkbaar was er niets aan de hand, want alles wordt weer ingepakt en ze kunnen weer in de auto gaan zitten. Rond 2 uur mogen we de boot op en we staan nu helemaal voor op het dek, buiten het parkeerdek. De auto kreeg blokjes achter de wielen tegen het schuiven. Wij lopen vervolgens door naar achteren en een paar dekken omhoog en zijn neergeploft in de plus lounge.

In de plus lounge worden we opgewacht met blokjes lekkere cheddar kaas, olijfjes, druifjes en diverse zoute crackers en brownies en koekjes en weet ik wat allemaal nog meer. We kiezen wat te eten uit het menu en nemen wat kaas met olijfjes als voorafje. Ik zit ondertussen dit verslag te tikken tot ons eten gebracht wordt. Kurt heeft een culinaire hotdog en ik een beef burger. Ik krijg mijn beefburger net op, maar de enorm dikke frieten die erbij horen krijg ik niet meer weg. Kurt zit wel te smikkelen van de hotdog met chilimayo en guacamole.

Zometeen nog een kopje koffie doen met een brownie en over amper een uur zijn we in Holyhead. Vanavond slapen we in een hotel wat direct naast de veerhaven ligt. We moeten de veerboot afrijden en rijden dan bijna tegen het hotel aan, dus kan niet missen. Morgen rijden we dan door naar Dover waar we om 20:00 GMT de veerboot naar Duinkerke hebben. Ik probeer dit verslag nu online te zetten vanaf de veerboot en als dat niet lukt, probeer ik het vanavond nog een keer. Fijne avond iedereen in ieder geval en groetjes uit ergens tussen Ierland en Wales :D